Με αφορμή το πρόσφατο τραγικό δυστύχημα με το αναπηρικό αμαξίδιο στη Λεωφόρο Αθηνών – Σουνίου, όπου έχασε τη ζωή του ένας 40χρονος συνάνθρωπός μας, έρχεται στο προσκήνιο ακόμη μια φορά η διαπίστωση σε πόσο ακατάλληλες πόλεις διαβιούν τα άτομα με αναπηρία.
Η Νέα Ιωνία ειδικότερα είναι μία πόλη χωρίς την απαιτούμενη ευαισθητοποίηση: οι υποδομές είναι λίγες ή μπλοκαρισμένες ή χαλασμένες και δεν διαθέτει διαδρομές πλήρους προσβασιμότητας, που να βοηθούν τους συμπολίτες μας να κινηθούν.
Μια απλή βόλτα μέσα από τα μάτια ενός ατόμου με κινητική δυσκολία είναι αρκετή: πεζοδρόμια σπασμένα που δεν βοηθούν το μπαστούνι ή το αμαξίδιο, ράμπες που υπάρχουν στο ένα πεζοδρόμιο, δεν υπάρχουν στο αμέσως επόμενο και παράνομες σταθμεύσεις σε θέσεις ΑμεΑ.
Ακόμη σε πάμπολλα σημεία, όπου έχουν κατασκευαστεί οδηγοί όδευσης τυφλών δεν λείπουν οι τεχνικές αστοχίες: συχνά ο οδηγός όδευσης τυφλών, αντί να είναι μια αδιατάρακτη ευθεία, όπως θα έπρεπε, κάνει ζικ – ζακ γιατί υπάρχουν κάδοι σκουπιδιών, δένδρα κ.λπ.
Επιπλέον, η πόλη μας, λόγω παλαιού πολεοδομικού σχεδιασμού, δεν διαθέτει το απαιτούμενο πλάτος των 2,50 m. ασφαλούς προσβασιμότητας στα πεζοδρόμια, για τα εμποδιζόμενα άτομα. Αν αναλογιστούμε και τις αναδυόμενες ρίζες των δένδρων που μετακινούν και καταστρέφουν την επιφάνεια των πεζοδρομίων, γίνεται αντιληπτό ότι δημιουργείται πρόβλημα στην καθημερινότητα των συμπολιτών μας.
Ωστόσο, στην πράξη, το θέμα της προσβασιμότητας των ΑμεΑ διαρκώς διευρύνεται μέσα από εθνικά σχέδια δράσης και στρατηγικές παρεμβάσεις σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
Η προσβασιμότητα ειδικότερα είναι μία από τις οκτώ γενικές αρχές της Σύμβασης και συνδέεται άρρηκτα με πλείστα άλλα δικαιώματα: αυτονομία, ισότητα, ελευθερία και ασφάλεια, ανεξάρτητη διαβίωση και ένταξη στην κοινωνία, ελευθερία της έκφρασης, πρόσβαση στην πληροφορία, εκπαίδευση, υγεία, εργασία-απασχόληση, συμμετοχή στην πολιτική και πολιτιστική ζωή, στον ελεύθερο χρόνο και στον αθλητισμό.
Με άλλα λόγια, η προσβασιμότητα συνδέεται με το δικαίωμα στη ζωή. Είναι το στοιχείο που χαρακτηρίζει το επίπεδο κοινωνικής αντίληψης μιας χώρας: κατά πόσο αντιλαμβανόμαστε πως τα άτομα με αναπηρία είναι πρωτίστως άτομα με δικαιώματα και επιθυμίες που δικαιούνται να απολαμβάνουν σε ίση βάση με τους λοιπούς συνδημότες μας ευκαιρίες προσωπικής ανάπτυξης.
Αντίθετα τα φυσικά, δομημένα εμπόδια, αλλά και τα στερεότυπα είναι κωλύματα, τα οποία αποδεικνύουν την έλλειψη σεβασμού απέναντι στο δικαίωμα της ζωής.
Δεδομένου μάλιστα ότι οι ΟΤΑ α’ και β΄βαθμού συνιστούν τους πυλώνες του κοινωνικού κράτους, όντας εγγύτερα στη χαρτογράφηση των αναγκών του πολίτη, είναι επιτακτική ανάγκη να διασφαλίζουν πολεοδομικά και χρηματοδοτικά εργαλεία για ανεμπόδιστη πρόσβαση στο φυσικό, στο δομημένο, στο ψηφιακό περιβάλλον, στη συγκοινωνία, στα σχολεία, στην απασχόληση, στις τοπικές επιχειρήσεις, στις πολιτιστικές εκδηλώσεις, με βάση τα πρότυπα του καθολικού σχεδιασμού.
Σε μια κοινωνία που θέλει να σέβεται τη διαφορετικότητα, τα άτομα με αναπηρία όρασης για παράδειγμα θα πρέπει να λαμβάνουν στα κινητά τους τηλέφωνα, πληροφορίες σχετικά με πιθανούς κινδύνους στους δρόμους, ώστε να μπορούν να μετακινούνται με ασφάλεια.
Τα λεωφορεία επίσης είναι αναγκαίο να έχουν όλα ράμπες πρόσβασης, ηχητικές αναγγελίες και οθόνες. Αλλά και η τοποθέτηση ηχητικών εγκαταστάσεων στους φωτεινούς σηματοδότες και στις οδούς της πόλης, από τις οποίες διέρχονται οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης, είναι εξίσου απαραίτητη.
Τέλος, το Ευρωενωσιακό Δίκαιο, προστατεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, δημιουργεί εθνικές ανεξάρτητες αρχές προσβασιμότητας σε όλα τα κράτη μέλη, εξασφαλίζοντας πέρα από τη λειτουργία των αρμόδιων οργάνων μέριμνας και τις ανάλογες ευρωπαϊκές χρηματοδότησεις για προσβάσιμες πόλεις.
Αυτό πρέπει να ισχύει και στο Δήμο Νέας Ιωνίας. Μέσα από το σχέδιο αστικής προσβασιμότητας που οφείλει να αποκτήσει ο Δήμος, υπάρχει δυνατότητα να γίνει ακριβής μελέτη για τις ανάγκες προσβασιμότητας της κοινωνίας και να ακολουθήσει η υλοποίηση του έργου μέσα από συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως για παράδειγμα το “Πράσινο Ταμείο”.
Ως εδώ καλά. Η νοοτροπία όμως του σεβασμού της διαφορετικότητας είναι σαφές ότι δεν εξασφαλίζεται με κανένα χρηματοδοτικό εργαλείο, αλλά θεωρείται θεμέλιο προσωπικής παιδείας, που οφείλουμε να διαθέτουμε ως υπεύθυνη κοινωνία πολιτών. Είναι εν τέλει ζήτημα αξιοπρέπειας της ίδιας της πόλης προς τους πολίτες της. Ο Δήμος μας έχει, αν μη τι άλλο, την υποχρέωση να τους επιτρέπει να βγαίνουν από το σπίτι τους.
Βασιλική Μελέτη
Δικαστικός – Διδάκτωρ Κοινωνικής Πολιτικής
Υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος
“Αλλαγή για τη Νέα Ιωνία”
